ÂÎÄÀÒÀ È ÆÈÂÎÒÀ
Âîäà – òîâà å íàé-ãîëÿìîòî ÷óäî íà ñâåòà: áåç öâÿò, áåç âêóñ, áåç ìèðèñ è ïèåø ñ íàñëàäà!
Àêî íà íÿêîé îò íàñ çàäàäàò âúïðîñ: “Êàêâî å âîäà?” – òî ïúðâàòà ðåàêöèÿ ùå áúäå ó÷óäâàíå, à âòîðàòà ïî ñêîðî õèìè÷åñêàòà ôîðìóëà íà âîäàòà Í2Î.
Íàèñòèíà, êàêâî ìîæå äà áúäå ïî-ïðîñòî îò Í2Î?
Íî íàèñòèíà íÿìà âåùåñòâî ïî-òàéíñòâåíî è çàãàäú÷íî îò îáèêíîâåíàòà âîäà.
- Îáùèÿò îáåì íà âîäàòà óïîòðåáÿâàíà îò ÷îâåê íà äåíîíîùèå çà ïèåíå è õðàíà å 2-2,5 ë.;
- Ïî ñòàòèñòèêà íà âîäîñíàáäÿâàùèòå ñòàíöèè íà åäèí æèòåë íà ãðàäà ñå ïîäàâàò 250-300 ëèòðè â äåíîíîùèå;
- Ïðåç ñâîÿ æèâîò ÷îâåê ñðåäíî óïîòðåáÿâà /è îòäåëÿ/ 75000 ëèòðè âîäà;
- Çàãóáàòà íà 10% âîäà îò òÿëîòî ìîæå äà äîâåäå äî íåîáðàòèìè èçìåíåíèÿ â îðãàíèçìà, à çàãóáàòà íà 20% - âå÷å å ñìúðòîíîñíà.
Çà ïðîöåñà íà îáìÿíàòà íà âåùåñòâàòà, êîéòî å â îñíîâàòà íà ðàçâèòèåòî íà æèâàòà ïðèðîäà, âîäàòà èìà èçêëþ÷èòåëíî çíà÷åíèå. Âðúçêàòà íà æèâèòå îðãàíèçìè ñ ïðèðîäàòà ñå îñúùåñòâÿâà ÷ðåç ðàçëè÷íè ñúåäèíåíèÿ, êîèòî ðåãóëÿðíî ïîñòúïâàò â òÿõ è ïðåäñòàâëÿâàò íåðàçäåëíà ÷àñò îò æèâàòà òúêàí. Èìåííî ïðè íåïîñðåäñòâåíîòî ó÷àñòèå íà âîäàòà ïðîòè÷àò ôèçèêî-õèìè÷åñêèòå ðåàêöèè, íà êîèòî å îñíîâàí ïðîöåñà íà îáìÿíà íà âåùåñòâàòà.  æèâàòà ïðèðîäà ïðàêòè÷åñêè íå å èçâåñòåí íèòî åäèí âàæåí áèîõèìè÷åí ïðîöåñ, êîéòî áè ïðîòè÷àë áåç ó÷àñòèåòî íà âîäàòà.
×îâåê òðóäíî ìîæå äà ïðåöåíè çíà÷åíèåòî íà âîäàòà ïî ôàêòà, ÷å çà ñâîÿ íîðìàëåí æèçíåí ïðîöåñ òîé òðÿáâà äà óïîòðåáÿâà âîäà äâà ïúòè ïîâå÷å îòêîëêîòî õðàíà ( â òåãëîâíî îòíîøåíèå). Äåëúò íà âîäàòà â îðãàíèçìà íà âñÿêî æèâî ñúùåñòâî âèíàãè å íåñðàâíèìî ïîâå÷å, îòêîëêîòî êîéòî è äà å äðóã êîìïîíåíò. Òîâà ìîæå äà ñå èëþñòðèðà ñ ÷îâåøêîòî òÿëî, êúäåòî ñúäúðæàíèåòî íà âîäà ïðåç öåëèÿ æèâîò ñå ïðîìåíÿ ñðåäíî îò 97% â åìáðèîíà äî 55-60% â çðÿëà âúçðàñò, à ìîçúêà íà ÷îâåêà å 75% òå÷íîñò. Áåç õðàíà âúçðàñòåí ÷îâåê ìîæå äà ïðåæèâåå îêîëî 30 äíè, à áåç âîäà ñàìî íÿêîëêî äåíîíîùèÿ.  ïðîäúëæåíèå íà 20 äíè îðãàíèçìà íà ÷îâåêà îáìåíÿ öÿëàòà âîäà íàìèðàùà ñå â íåãîâèòå êëåòêè. Íà îðãàíèçìà ìó å íåîõîäèìà ÷èñòà âîäà. Èìåííî ïîðàäè òîâà, èçêëþ÷èòåëíî âàæíî å êà÷åñòâîòî íà âîäàòà êîÿòî ïèåì. Çà íèêîãî âå÷å íå å ñåêðåò ÷å êà÷åñòâîòî íà âîäàòà ñå ÿâÿâà åäèí îò îñíîâíèòå ïàðàìåòðè íà åêîëîãè÷íî áëàãîïîëó÷èå, è ÷å äèðåêòíî âëèÿå íà çäðàâåòî è äúëãîëåòèåòî íà õîðàòà. Òîçè ôàêò å áèë çàáåëÿçàí îùå â äúëáîêà äðåâíîñò: Õèïîêðàò å ñúâåòâàë çà ïèåíå äà ñå èçïîëçâà ïðåâàðåíà âîäà.  ïîñëåäñòâèå ñ ðàçâèòèåòî íà íàóêàòà òàçè òåîðèÿ å ïîäòâúðäåíà îò èçñëåäîâàòåëè êàòî Ïàñòüîð, Êîõ è äðóãè ó÷åíè, êîèòî ñà ðàçãëåæäàëè çàâèñèìîñòòà îò ðàçïðîñòðàíåíèå íà èíôèêöèîçíè áîëåñòè, êàòî õîëåðà, êîðåìåí òèô, äèçåíòåðèÿ, èíôåêöèîíåí õåïàòèò è äð.  çàâèñèìîñò îò ëîøîòî êà÷åñòâî íà âîäàòà.
Òðè ÷åòâúðòè îò çåìíàòà ïîâúðõíîñò å ïîêðèòà ñ âîäà, à ïîâå÷å îò åäíà ÷åòâúðò îò íàñåëåíèåòî íà ïëàíåòàòà èçïèòâà îñòúð äåôèöèò îò íåäîñòèã íà ïèòåéíà âîäà. Ïîíÿòèåòî “ïèòåéíè âîäè” çàãóáè ñìèñúëà ñè, òúé êàòî ðå÷íèòå ïîòîöè ñå ñúñòîÿò ïî÷òè 100% îò ïðîìèøëåíè îòòî÷íè âîäè. Èçòîùàâàíåòî è óñèëåíîòî çàìúðñÿâàíå íà ïèòåéíèòå èçòî÷íèöè çà ñúæàëåíèå èìàò ïðåîáëàäàâàùà òåíäåíöèÿ êúì çàäúëáî÷àâàíå è ðàçâèòèå. Íà íàóêàòà âå÷å ñà èçâåñòíè ïîâå÷å îò 1400 îïàñíè çà îêîëíàòà ñðåäà, à â òîçè ñìèñúë è çà ÷îâåêà, õèìè÷íè ñúåäèíåíèÿ, êîèòî õèïîòåòè÷íî ìîãàò äà ïîïàäíàò âúâ âîäîñíàáäèòåëíèòå ñúîðúæåíèÿ çàåäíî ñ ïðîèçâîäñòâåíèòå îòïàäú÷íè âîäè.
ËÞÁÎÏÈÒÍÎ ÇÀ ÕÈÌÈßÒÀ ÍÀ ÂÎÄÀÒÀ
 òîçè ðàçäåë íè ñå èñêà äà ïîîòêðèåì íÿêîè îò òàéíèòå, êîèòî îêðúæàâàò õèìèÿòà íà âîäàòà è äà ïðåäîñòàâèì ïîëåçíà èíôîðìàöèÿ çà òîâà, êîåòî ìîæå äà ñå êðèå âúâ âîäàòà è êàêâî âëèÿíèå èìà òîâà âúðõó íàøèÿ îðãàíèçúì.
Àêî âîäàòà å ïðîçðà÷íà, íÿìà ìèðèñ öâÿò è íåïðèÿòåí âêóñ, ìîæå äà ñúçäàäå ó ÷îâåê âïå÷àòëåíèå, ÷å ìîæå äà ñå ïèå. Íî íà ïðàêòèêà òîâà êîåòî åæåäíåâíî íàðè÷àìå âîäà, å âîäåí ðàçòâîð íà ðàçëè÷íè âåùåñòâà, êîèòî ìîãàò äà íàíåñàò íåïîïðàâèìè âðåäè íà ÷îâåøêîòî çäðàâå.
Íàé-ãîëÿìà îïàñíîñò ïðåäñòàâëÿâàò âðåäíèòå ìèêðîîðãàíèçìè, áàêòåðèè è âèðóñè. Îñâåí òÿõ âúâ âîäîïðîâîäíèòå òðúáè ïðèñúñòâàò ïðîäóêòè íà òÿõíàòà æèçíåíà äåéíîñò – òîêñèíè. Õëîðúò íå ñàìî óáèâà âðåäíèòå ìèêðîîðãàíèçìè, íî è âñòúïâà â õèìè÷åñêè ðåàêöèè ñ ðàçòâîðåíèòå îðãàíè÷íè âåùåñòâà, ïðè êîåòî ñå îáðàçóâàò âðåäíè çà çäðàâåòî ñúåäèíåíèÿ. Íàïðèìåð, àêî âúâ âîäàòà ñå ñúäúðæà ôåíîë, òî ïðè ðåàêöèÿòà ñ õëîðà òîé îáðàçóâàò ìíîãî îòðîâíè õëîðôåíîëíè ñúåäèíåíèÿ. Îñâåí òîâà âúâ âîäîïðîâîäíàòà âîäà ñå ñúäúðæàò è äðóãè îðãàíè÷íè âåùåñòâà ñðåä êîèòî íàé-âðåäíè ñà ðàçëè÷íè ïåñòèöèäè, õëîðîôîðì ôåíîë, ðàäèîàêòèâåí Ra, Âà-226/228 è áåíçîë.
Ïðèñúñòâèåòî â ïèòåéíàòà âîäà íà îéíè íà òåæêèòå ìåòàëè å ñúùî âðåäíî çà ÷îâåøêèÿ îðãàíèçúì. Òå èìàò ñïîñîáíîñòòà äà ñå íàòðóïâàò â îðãàíèçìà è ïîñëåäèöèòå ñëåä ãîäèíè ìîãàò äà áúäàò ìíîãî òåæêè. Íåêà ðàçãëåäàìå íÿêîè îò òÿõ:
ÖÈÍÊ – íàé-ìàëêî òîêñè÷åí îò öÿëàòà ãðóïà, òîé ñå ÿâÿâà âàæåí åëåìåíò â õðàíàòà íà æèâîòíèòå è ðàñòåíèÿòà, íî íåãîâîòî ïðåäîçèðàíå âîäè äî íåãàòèâíè ïîñëåäèöè – â ïî-ãîëåìè äîçè ïðåäèçâèêâà ïîâðúùàíå, òàçè äîçà å 150 ìã çà âúçðàñòåí ÷îâåê.
ÊÀÄÌÈÉ–ïðåç öåëèÿ íè æèâîò â îðãàíèçìà ñå íàòðóïâà ïðèìåðíî äî30ìã îò åëåìåíòà – 33% â áúáðåöèòå, 14% â ÷åðíèÿ äðîá, 2% â äðîáîâåòå, 0.3% â ïàíêðåàñà. Ïðè âúçíèêâàíå íà õðîíè÷íî îòðàâÿíå ñ òîçè ìåòàë â êðúâòà íà áîëíèÿ ñå îòêðèâà áåëòúê, êîåòî âîäè äî îáðàçóâàíå íà êàìúíè â áúáðåöèòå.
ÀËÓÌÈÍÈÉ – ïî÷òè âúâ âñè÷êè âîäîïðîâîäíè ñòàíöèè â êà÷åñòâîòî íà êîàãóëàíò øèðîêî ñå èçïîëçâà àëóìèíèåâ ñóëôàò.  ñëó÷àéòå, êîãàòî ñå èçïîëçâàò âèñîêè äîçè îò òîçè êîàãóëàòíò, âúâ âîäàòà êàòî ïðàâèëî ñå îòêðèâà îñòàòú÷åí àëóìèíèé â çíà÷èòåëíî êîëè÷åñòâî. Ïðè êîíöåíòðàöèÿ 0.5 ìã/ë ìúòíîñòòà íà âîäàòà ñå íàìèðà â ïðåäåëíè íîðìè, íî âúâ âêóñà íà âîäàòà ñå ïîÿâÿâà íåïðèÿòåí òðúï÷èâ âêóñ.
ÁÅÐÈËÈÉ – ñèìïòîìèòå íà îòðàâÿíå – îñòðà ïíåâìîíèÿ , êîÿòî ïðîãðåñèðàéêè âëèÿå ëîøî íà ñúðäå÷íàòà äåéíîñò. Àêî òîé ñå âäèøâà âúâ âèä íà ïðàõ ìîæå äà ïðåäèçâèêà ðàê íà äðîáîâåòå. Âèñîêàòà êîíöåíòðàöèÿ íà òîçè åëåìåíò âîäè äî çàáîëÿâàíå íà êîñòíàòà ñèñòåìà íà ÷îâåêà.
ÊÎÁÀËÒ – ãîëåìèòå äîçè âîäÿò äî ïðîìÿíà íà ñúäúðæàíèåòî íà õåìîãëîáèíà â êðúâòà.
ÌÀÍÃÀÍ – îòðèöàòåëíîòî âúçäåéñòâèå ñå èçðàçÿâà â ïîðàæåíèå íà öåíòðàëíàòà íåðâíà ñèñòåìà, âèñîêàòà êîíöåíòðàöèÿ ïðåäèçâèêâà èçìåíåíèå â ñèñòåìàòà çà âèñøà íåðâíà äåéíîñò, óñèëâà íàòðóïâàíåòî íà ôîñôîð â êîñòèòå.
ÌÅÄ – ãîëåìèòå êîëè÷åñòâà âîäÿò äî âúçíèêâàíå íà áîëåñòà íà Âèëñîí
ÀÐÑÅÍ – ñèëíî ëåòëèâ ìàòåðèàë, èñòî÷íèê íà íåãîâîòî çàìúðñÿâàíå ñà ïðèëàãàíèòå â ñåëñêîòî ñòîïàíñòâî õåðáåöèäè, îòðîâè çà ãðèçà÷è è èíñåêòèöèäè. Ìîæå äà ïðè÷èíè ðàê íà êîæàòà è äðîáîâåòå.
ÍÈÊÅË - â ðåçóëòàò íà èçãàðÿíåòî íà âúãëèùàòà â àòìîñôåðàòà ñå íàòðóïâà 70 õèëÿäè òîíà íèêåë åæåãîäíî, êîéòî èìà êàíöåðîãåííè ñâîéñòâà.
ÎËÎÂÎ – ïðè äîçà 0.05% ñå ïîÿâÿâàò îáùîòîêñè÷íè åôåêòè.
ÑÅËÅÍ – ïî-îïàñåí îò àðñåíà
ÔËÎÐ – îòëàãà ñå â êîñòèòå, ïîâðåæäà çúáíèÿ åìàéë âîäè äî ïîÿâàòà íà êàôÿâè ïåòíà ïî çúáèòå.
Îò âñè÷êè òåæêè ìåòàëè – êàäìèÿ, îëîâîòî è æèâàêà ïðåäñòàâëÿâàò íàé-ãîëÿìà ïîòåíöèàëíà çàïëàõà çà ÷îâåêà è îêðúæàâàùàòà ãî ñðåäà.
È ðàçáèðà ñå âúâ âîäàòà ïðèñúñòâà ðàçòâîðåíèÿ õëîð, îñòàâàù ñëåä õëîðèðàíåòî, êîéòî ïðèäàâà íà âîäàòà íåïðèÿòåí ìèðèç. Óïîòðåáàòà íà òàêàâà âîäà íå äåéñòâà â ïîëçà íà çäðàâåòî è äúëãîëåòèåòî íà ÷îâåêà, âúïðåêè òîâà â ñðàâíåíèå íà îñòàíàëèòå îïèñàíè åëåìåíòè íåãîâèÿ ïðèíîñ å ìàëúê.
ÍßÊÎËÊÎ ÄÓÌÈ È ÇÀ ÌÈÍÅÐÀËÍÀÒÀ ÂÎÄÀ
 ïîñëåäíî âðåìå ìíîãî îò íàñ, èçïëàøåíè îò èíôîðìàöèÿòà çà ëîøîòî êà÷åñòâî íà âîäàòà âúâ âîäîïðîâîäà, âäúõíîâåíè îò ìíîãîáðîéíèòå ñúâåòè íà èçâåñòíè êèíîçâåçäè è ôîòîìîäåëè, àêòèâíî êîïóâàò è ïèÿò ìèíåðàëíà âîäà. Íî äà ñå ïèå ñàìî ìèíåðàëíà âîäà çà äà ñå ïîëó÷àò îò íåÿ ïîâå÷å ìèêðîåëåìåíòè å èäåÿ íå ñúâñåì çäðàâîñëîâíà. Ïðè òîâà íèå ïèåì îò ïëàñòìàñîâè áóòèëêè ñ íÿêàêâè ïîçíàòè íàçâàíèÿ, à êà÷åñòâîòî íà âîäàòà å íåèçâåñòíî. Ïðåäè âñè÷êî îáúðíåòå âíèìàíèå íà åòèêåòà, êúäåòî å óêàçàíî ìÿñòîòî íà íàëèâàíå íàâîäàòà. Äà ñå ñúõðàíè ïúðâîíà÷àëíîòî êà÷åñòâî íà âîäàòà ïî âðåìå íà òðàíñïîðòà â öèñòåðíèòå êúì ìÿñòîòî íà áóòèëèðàíåòî å íåâúçìîæíî! Ëå÷åáíàòà ìèíåðàëíà âîäà, êîÿòî å áóòèëèðàíà íåïîñðåäñòâåíî îò èçòî÷íèêà è ïðè òîâà áåç êîíòàêò ñ âúçäóõà ñúõðÿíÿâà ñâîèòå ñâîéñòâà â ïðîäúëæåíèå íà 2 ìåñåöà.  ïðîòèâåí ñëó÷àé íå ïîâå÷å îò 3 äíè.
Èìà åäíà îñîáåíîñò, íà êîÿòî ñà îáúðíàëè âíèìàíèå ó÷åíèòå: ñðîêà íà ñúõðàíåíèå íà âîäàòà â ïëàñòìàñîâè áóòèëêè çíà÷èòåëíî å ïî-ìàëêî îòêîëêîòî â ñòúêëåíè, ïðè òîâà êîëêîòî ïî-àêòèâíà â áèîëîãè÷íî îòíîøåíèå å âîäàòà, òîëêîâà ïî-ðÿçêî ñå ñúêðàùàâà ñðîêà íà íåéíîòî ñúõðàíåíèå è ñúîòâåòíî òåðàïåâòè÷íèòå é ñâîéñòâà.
Ìèíåðàëíàòà âîäà å íàé-äîáðå äà ñå ïîëçâà çà ëå÷åáíè öåëè!
Áåçêîíòðîëíèÿò ïðèåì íà ìèíåðàëíà âîäà ìîæå äà äîâåäå äî îòðèöàòåëåí åôåêò. Ëå÷åáíàòà ìèíåðàëíà âîäà â ãîëÿìî êîëè÷åñòâî ìîæå äà ðàçâèå íÿêîè óðîëîãè÷íè çàáîëÿâàíèÿ. Ñïåöèàëèñòèòå ñ÷èòàò, ÷å òàêàâà âîäà ìîæå äà ñå ïðèåìà íå ïîâå÷å 3 ïúòè íà äåí. Ãîëÿìî çíà÷åíèå èìà âðåìåòî íà ïðèåì íà âîäàòà ïî îòíîøåíèå íà âðåìåòî íà ïðèåìàíå íà õðàíà.
Ñúâðåìåííàòà âåðñèÿ íà ôðàçàòà íà Ñåíò-Åêçþïåðè, ïðîèçíåñåíà â íà÷àëîòî íà âåêà, â íàøè äíè áè ïðîçâó÷àëà òàêà “×èñòàòà âîäà – òîâà å æèâîò”
Ïî äàííè íà Ñâåòîâíàòà Îðãàíèçàöèÿ çà Çäðàâåîïàçâàíå âîäàòà ñúäúðæà 13 õèëÿäè ïîòåíöèàëíè òîêñè÷íè åëåìåíòè, 80% îò çàáîëÿâàíèÿòà ñå ïðåäàâàò ÷ðåç âîäàòà è 25 ìèëèîíà õîðà óìèðàò îò òÿõ.
Òàêà èçãëåæäà íàøàòà âîäà, íî íàøèÿò ìîçúê ñèãíàëèçèðà çà æàæäà è íèå òðÿáâà äà ïèåì! Äà ðàç÷èòàìå ñàìî íà ïîäîáðÿâàíåòî íà êà÷åñòâîòî íà âîäàòà âúâ âîäîïðîâîäèòå íå ñè ñòðóâà. Òîâà èçèñêâà îãðîìíè ñðåäñòâà, êàêòî çà ðåêîíñòðóêöèÿ íà ñèñòåìàòà çà ïðå÷èñòâàíå, òàêà ñúùî è íà âîäîñíàáäèòåëíàòà ñèñòåìà. Íàäåæäàòà å ñàìî åäíà – äà ñå îïèòàìå ñàìè äà ïðå÷èñòèì âîäàòà êîÿòî ïîñòúïâà â íàøèÿ äîì!